Jak wygląda przetwarzanie i recykling tworzyw sztucznych?

Mimo rosnącej świadomości ekologicznej raczej trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie współczesnego społeczeństwa bez jakichkolwiek tworzyw sztucznych. W końcu umożliwiają one produkcję wielu praktycznych przedmiotów odznaczających się lekkością, trwałością oraz niską ceną.

Dodatkowo za sukcesem tworzyw sztucznych zastępujących tradycyjne materiały (m.in. drewno, metal czy szkło) stoi możliwość modyfikowania ich właściwości w zależności od potrzeb projektu. Dzięki tym zaletom znalazły one niezliczoną liczbę zastosowań w praktycznie wszystkich gałęziach przemysłu i dziedzinach życia. Niestety, wzrost wykorzystania tworzyw polimerowych przekłada się również na wzrost ilości odpadów. Z tego względu niezbędne stało się wdrożenie procesów umożliwiających recykling tworzyw sztucznych. Co do nich zaliczamy i na czym dokładnie polegają?

Jakie metody są wykorzystywane przy recyklingu tworzyw sztucznych?

Każda strategia zarządzania odpadami opiera się na trzech głównych wytycznych. Zaliczamy do nich: unikanie wytwarzania odpadów u samego źródła (zapobieganie), odzysk materiałów z odpadów do powtórnego wykorzystania (recykling) oraz skierowanie nienadających się do recyklingu materiałów do ostatecznego unieszkodliwienia (usuwanie). W przypadku tworzyw sztucznych zalecaną metodą jest recykling oparty na najlepszych dostępnych technologiach, przeprowadzany przez doświadczone firmy utylizacyjne z poszanowaniem obowiązujących norm prawnych. Należy również pamiętać, że materiał podlega recyklingowi dopiero wtedy, jeśli dostępna jest zarówno technologia przetwarzania, jak i rynek zbytu dla nowo powstałego materiału. Istnieje kilka opcji, jak można to zrobić, a należą do nich:

• recykling mechaniczny

Recykling mechaniczny polega na zmieleniu tworzywa sztucznego na specjalnie stworzonych do tego celu młynach, a następnie ponownym jego przetworzeniu do innego zastosowania. Rozdrobnione odpady najczęściej przyjmują postać przemiału lub płatków. Później dochodzi do tzw. flotacji, czyli kąpieli wodnej, w której trakcie wymywane są wszelkie zbędne wtrącenia i zanieczyszczenia. Ostatni etap mechanicznego recyklingu tworzyw sztucznych to przygotowanie wygodnego do dozowania na liniach produkcyjnych regranulatu. Cały proces wymaga jednak dokładnej selekcji przetwarzanych polimerów (np. oddzielenia butelek PET od stosowanych w nich opasek z folii PVC) bądź używania odpowiednich substancji odpowiedzialnych za utrzymanie pożądanych właściwości. Dodatkowo recykling mechaniczny można zastosować ograniczoną liczbę razy w stosunku do danej partii tworzywa.

• recykling surowcowy (chemiczny)

Pod kątem technicznym recykling surowcowy jest trudniejszy do przeprowadzenia niż recykling mechaniczny. Pozwala on jednak wytworzyć materiały, które nie są możliwe do uzyskania w żaden inny sposób. Wysokiej jakości stałe odpady polimerowe przetworzone na drodze recyklingu chemicznego mogą zostać wykorzystane np. jako surowce do produkcji nowych produktów petrochemicznych. Należy także podkreślić, że dochodzi do tego bez pogorszenia jakości finalnych materiałów i bez żadnych ograniczeń związanych z ich dalszym przetwarzaniem. Procesy w ramach recyklingu surowcowego obejmują stosowanie umiarkowanych bądź wysokich temperatur celem rozbicia usieciowanych wiązań polimeru. Można je prowadzić w środowisku ubogim w tlen (piroliza), stosując wysokie ciśnienie parcjalne wodoru (hydrokraking) lub kontrolowaną ilość tlenu (zgazowanie).

• odzysk energii

Tworzywa sztuczne powinny być poddawane recyklingowi, jednak w wielu przypadkach proces ten jest trudny do zrealizowania (np. odpady są zanieczyszczone bądź składają się z różnych rodzajów polimerów). W sytuacji, gdy nie jest możliwe ani zastosowanie recyklingu mechanicznego, ani surowcowego, alternatywą staje się recykling energetyczny, czyli utylizacja termiczna z wykorzystaniem uzyskanej energii. Znaczna ilość tworzyw sztucznych jest produkowana na bazie ropy naftowej i jej pochodnych, dlatego jeśli odpady zostaną odpowiednio przetworzone, mogą stanowić doskonałe paliwo alternatywne. Jednocześnie warto pamiętać, że przed podjęciem decyzji odnośnie do zagospodarowania odpadu na drodze odzysku energii należy określić jego właściwości paliwowe, w tym jego wartość opałową.